امید کشتکار- وب سایت بی بی سی فارسی در دو مرحله با فاصله دو هفته ای چهره خود را تغییر داد و از امروز (۱۹ آوریل) با طراحی جدید شروع به کار کرده است.
جمشید برزگر مدیر این وب سایت نوشته است: “این تغییرات، که در دیگر سایت های خبری بی بی سی نیز اعمال خواهد شد، این اهداف عمده را دنبال می کند: تازه سازی آرایش صفحات سایت هماهنگ با روند رایج در وب، یکسان سازی هر چه بیشتر سایت های بی بی سی، فارغ از زبان و خط آنها، استفاده از عکس هایی با اندازه های بزرگ تر، راحت تر شدن دسترسی به مطالب تحلیلی، آلبوم های عکس و گزارش های ویدیویی، بزرگ تر شدن اندازه تصاویر ویدیویی و بهبود کیفیت پخش آنها و امکان دسترسی بهتر به صفحات بی بی سی در شبکه های اجتماعی و آسان تر شدن به اشتراک گذاشتن محتوا”
اینکه طراحی جدید تا چه حد توانسته اهداف گفته شده را عملی کند، بیشتر از آنکه نیاز به تحلیل ساختار شناسانه داشت باشد نیاز به نظر سنجی از مخاطبان دارد. چندی پیش با رونمایی از طراحی جدید وب سایت رادیو زمانه و سپس مردمک تصمیم گرفتم در اینباره بنویسم (که البته ننوشتم) که مدیران این رسانه ها چه به سادگی با عدم درک صحیح از هنر گرافیک و مخاطب شناسی، دست به تغییر در ساختار و طراحی سایتهایشان می زنند، بدون اینکه از آنچه پیش از این داشته اند استفاده کنند. راهی که بی بی سی هم به همان سمت رفت.
به عنوان مثال وبسایت قبلی رادیو زمانه که در زمان مدیریت مهدی جامی طراحی شده بود، در زمان خود و حتی اکنون جزو پیشروترین وبسایتهای فارسی از جهت طراحی و ساختار بود. ارتباط منطقی میان بخش های سایت در صفحه اصلی، طراحی یونیک سر صفحه ها، المان های فکر شده بخشها و … موجب شده بود زمانه به راحتی با مخاطب ارتباط برقرار کرده و در عین حال خارج از کلیشه های مرسوم، در طراحی و چیدمان، خاص باشد. حال آنکه در وب سایت جدیدجز یک نکته (عریض شدن فضای متن)، بی سلیقگی گرافیکی موج می زند. متن ها و بخشها در هم شده است. فاصله جدول ها در طراحی نسبت درستی ندارند، پیدا کردن مطالب سخت است، سر صفحه ها و بنر ها بی نهایت از نظر گرافیکی ضعیف هستند و همه چیز آنچنان در هم و بی منطق است که واقعا جای تعجب دارد. در واقع در وبسایت جدید، تمام چیزهایی که در طرح قبلی موجب تفاوت و یونیک شدن زمانه می شد یکجا از دست رفته است.
در مردمک هم کمابیش همین اتفاق افتاد. مدیریت سایت به یکباره تمام داشته ها را از لوگو تا رنگ سازمانی را یکجا به باد داد. در واقع مدیران وب سایتهای فارسی گویا هیچ اعتقادی به هویت سازمانی ندارند.
هر سازمان، همانند انسان ها، یک هویت دارد، هویت سازمانی مجموعه ای از ویژگی هایی است که سازمان را از دیگران متمایز می سازد. هویت سازمانی به عنوان یک ابزار استراتژیک در فرآیند دست یابی به هدفها و دیدگاه سازمان استفاده می شود. از این جهت تغییر دادن ناگهانی هویت سازمانی که تشکیل شده است از مجموعه المانهای تصویری طراحی شده، اقدامی است که در دنیای امروز بسیار بدیع و دور از ذهن است. نگاه کنید به تغییراتی که وبسایتهای بزرگ مانند یاهو در ساختارشان ایجاد می کنند.
علاوه بر اینکه با امکانات روز هماهنگ می شوند طوری عمل می کنند که هویت خود را از دست نداده و مخاطب را فراری ندهند. بر خلاف مردمک و زمانه که در چشم به هم زدنی همه چیز را بر باد داده اند و هویت جدیدی بر پای هیچ درست کرده اند. هویتی که البته با بد سلیقگی محض همراه است. در واقع ظاهر جدید مردمک نه تنها خاص نیست بلکه کاملا شبیه پوسته های رایگان همراه نرم افزارهای مدیریت سایت است.
جنس مشکل بی بی سی البته کمی متفاوت است. گویا بنا بوده در سایت جدید هماهنگ سازی ای انجام شود با سایر سایت های بین المللی این سازمان. ولی به نظر می رسد زیبایی شناسی به کار رفته در این سایت از بخش عربی آمده است. در واقع زیبایی شناسی گرافیک ایرانی تفاوت های بنیادی با گرافیک عربی دارد. برای دریافت این تفاوت ها می شود نگاهی کرد به آثار تصویری طراحان عرب و مقایسه آن با طراحان ایرانی.
پیش از این هم بی بی سی برای طراحی فونت این شبکه از طراحان عرب استفاده کرده بود و فونتی که هم اینک در تلویزیون استفاده می شود توسط طراح لبنانی تارک اتریسی طراحی شده است. که البته این سفارش در حالی که ما طراحان نخبه و معروفی در حوزه فونت داریم خود جای شگفتی است. اما به هر حال تریسی با هوشیاری گریخت.
آنطور که خود می گوید “ما سعی کردیم از فونتهای رایج در ایران الگو بگیریم تا تفاوت دیداری زیادی با آنچه الان در ایران هست به وجود نیاید.” کاری که در وب سایت لحاظ نشده است.
این زیبایی شناسی عربی به نظر می رسد اولین مشکل وب سایت بی بی سی را به وجود می آورد که همان مشکل فونت است. فونت به کار رفته در این وب سایت فونتی است کاملا نا آشنا برای مخاطب ایرانی و نزدیک به تایپوگرافی عربی. شکل نرمال آن تفاوت چندانی با حالت ضخیم (بلد) آن ندارد و اگر چه برای تیتر، ضخامت کافی را دارد برای متن بسیار چشم آزار و غیر منطقی است. اندازه (پوینت) نوشته ها هم بسیار بزرگ است و یادآور کتابهای چاپ شده برای افراد مسن است. بزرگ بودن غیر متعارف فونتها موجب شده که به اندازه وب سایت هم از نظر طول به طور غیر لازمی افزوده شود. علاوه بر فونت مشکل دیگری که البته در نسخه فارسی و عربی وجود دارد استفاده از رنگ آبی برای باکس های متنی است. رنگی کاملا بی ربط به قالب کلی سایت و رنگ قرمز – خاکستری غالب. در حالی که در نسخه مادر یعنی انگلیسی این رنگ اوکر (خرمایی) است که از نظر ساختار رنگی نزدیک به کلیت طراحی است.
دلیل این مشکلات و ساختار عربی گرافیک هر چه که باشد و مدیران بی بی سی هر توجیهی هم داشته باشند، باز نشان دهنده چیزی جز ضعف بخش فارسی و تیم مدیریت آن نیست. که البته در موارد بسیاری رخ نشان داده. حالا پیش از این در پوشش ندادن اخبار مهم، یا ارایه جهت دار اخبار و چه حالا در استفاده نابجا از گرافیک. گاهی بد نیست مدیران وب سایتها و سازمان های ایرانی در چنین مراحلی با صاحب نظران هنری مشورتی بکنند و جویای نظرات آن ها بشوند.
گرافیک ایران در حال حاضر به گواه جوایز و حضور در جشنواره های بین المللی جزو پیشروترین بخشهای هنری ایران است و طراحان به نام ایرانی بسیاری در داخل یا خارج از کشور خلاقانه دست به آفرینش هنری می زنند. اما مضحک اینجاست که سواد بصری آن ها در مهمترین شبکه های تلویزیونی فارسی زبان هیچ جایی ندارد. البته همان طور که در دستگاه عریض و طویل صدا و سیما جایی ندارد.
دوست داشتن در حال بارگذاری...
انتخابات هفته هفتم جایزه ساندیس زرشک با مشارکت بیش از صد نفر رای دهنده در فیس بوک و روی وبلاگ به پایان رسیده و سایت جرس برای مطلبی به قلم فرورتیش کردتبار که مدعی بود میرحسین موسوی از قتل عام زندانیان سیاسی در سال 67 بی خبر بوده است، به عنوان بدترین رسانه هفته به دلیل جعل و تحریف تاریخ شناخته شد.
جایزه ساندیس زرشک | Zereshk Sundis Awards 